Adam z Wilna, pisarz, później sekretarz kancelarji wielkoksiążęcej, kanonik wileński († 1517). Nieszlacheckiego pochodzenia (honorabilis), syn Jakóba, uważał się za Litwina, a wprawny był w ruskiem piśmie. Być może tedy, że ojcem jego był pisarz kanc. lit., Jakób, występujący w l. 1449–1466. Kształcił się w szkole katedralnej wileńskiej, a potem przez lat przeszło 10 przebywał na Uniwersytecie Krakowskim (1478–1489), kosztem kniazia And. Świrskiego. W r. 1482 został bakałarzem, 1488 mistrzem, a w półroczu zimowem 1488/9 objaśniał jako extraneus Horacego.
Powróciwszy do Wilna, pracuje (już 1492) w kancelarji jako pisarz (notarius) i używany jest do rozmaitych poselstw: tak w r. 1494 dwukrotnie do Moskwy w sprawie zabezpieczenia wiary greckiej przyszłej małżonki w. księcia Aleksandra, Heleny, w r. 1496 do Krakowa w sprawie zaopatrzenia królewicza Zygmunta. Spod jego pióra wyszedł akt unji wileńskiej z r. 1499 (łaciński), opatrzony pod zakładką ruskim dopiskiem: »Pisał Adam Jakubowicz Skotrij«. Otóż widocznie Aleksander zadowolony był z usług Adama, bo obdarzył go dożywotnio włością Kotra w grodzieńskim powiecie, gdzie gospodarował jego brat, Zbroszko Jakubowicz. Później zaś w. książę, zostawszy królem polskim, dał Adamowi prezentę na kanonję w Sandomierzu. Jednak Adam pozostał w Wilnie i pisał nadal akty kancelaryjne, albo wyjeżdżał na komisje, np. w r. 1505 w sprawie uregulowania granicy litewsko-inflanckiej, już jako sekretarz. Za Zygmunta został kanonikiem wileńskim i w r. 1510 zapisany jest z pełnym tytułem: »Venerabilis Adam Jakubowicz de Kotra, Vilnensis et Sandomir. eccl. canonicus«. W kapitule wileńskiej pojawia się po raz ostatni 24 XII 1516, a już 25 V 1517 król Zygmunt komu innemu nadaje prezentę na kanonję sand. »post obitum Adae de Cothra«. Jest ten mistrz Adam jednym z przykładów promieniowania kultury Uniwersytetu Krakowskiego na Litwę, za pośrednictwem dworu jagiellońskiego.
Fijałek J. ks., Uchrześcijanienie Litwy, Kr. 1914, 135; Sbornik russ. ist. obszcz., XXXV, 155 n.; Akty zap. Rossiji I, 159; Akty lit. Metr. wyd. Leontowicz, 38, 86; Akta Unji Polski z Litwą… wydał Kutrzeba St. i Semkowicz Wł. Kr. 1932; Matr. Summ., IV, 2, 11225.
Fryderyk Papée